Voorzitter, over de begroting kan de ChristenUnie kort zijn. Wij zijn akkoord. Wel blijven wij het oneens met de eerdere keuze om afvalstoffenheffing duurder te maken voor gezinnen. Ook betreuren wij het dat er ook in 2025 weer geen mantelzorgcompliment is.

Wij hebben wel een bezwaar. Het college zet een deel van de 100 miljoen reserve in om gaten in de exploitatie structureel te dekken. Maar dat is helemaal niet structureel. Het is alleen gaten dekken in de komende jaren met geld dat we ook zouden kunnen inzetten voor investeringen in de stad. Het college noemt dit aanlokkelijk, maar niet verstandig. Voorzitter, volgens de ChristenUnie is het juist andersom. Voor het college was het blijkbaar te aanlokkelijk om zo snel de gaten in de begroting te dichten in plaats van geld uit te geven aan structurele investeringen in de stad waar wel veel langer plezier van hebben! Kan het college uitleggen waarom haar koers structureel voor de stad beter is, ik snap het namelijk echt niet.

De ChristenUnie sluit zich aan bij de vragen over de monitoring van het aantal bomen van o.a. de Partij voor de Dieren, de vragen over opvang door Stem in de Stad van de Actiepartij en de zorg van de VVD over het ontbreken van een lijst mogelijke bezuinigingen. Wij zijn net als de PvdA blij met het bouwrecord. Maar het is onvoldoende. Ik zie om mij heen het ene na het andere jonge gezin vertrekken uit Haarlem omdat goedkope koopwoningen niet te vinden zijn. Wat gaat het college doen om de wachtlijst van bouwprojecten korter te maken zodat er nog meer woningen kunnen worden gebouwd?

Voorzitter, dan allereerst twee moties. In de motie Warm welkom nieuwe inwoners verzoek ik het college in samenwerking met Haarlem Marketing, Sport Support, Haarlemse ondernemers, NME Haarlem, culturele instellingen en OV-bedrijven te onderzoeken of Haarlem een eigen welkomstpakket en/of welkomstbijeenkomst voor nieuwe inwoners kan ontwikkelen en daarbij te leren van de goede voorbeelden van andere gemeenten en hiervoor dekking te zoeken in het budget van genoemde partijen en de gemeentelijke beleidsafdelingen die belang hebben bij verduurzaming, gezond bewegen, participatie, etc.

In de motie Eerst herinneren dan pas manen verzoek ik het college de aanmaningskosten bij de eerste herinnering voor belastingen, heffingen en leges te schrappen en dit te dekken binnen de betreffende belastingen en leges en door het verder stimuleren van machtiging zodat minder herinneringen nodig zijn.

En voorzitter met die aanmaningen is er sowieso iets geks aan de hand. Uit antwoorden vandaag op mijn technische vragen blijkt dat zo’n aanmaning de gemeente 5 euro kost. We brengen echter bij de burger 9 euro in rekening. Kassa!

Ik had vandaag ook graag een motie ingediend over aanpak van de te lage spoorviaducten over de Westelijke Randweg om aanrijdingen te voorkomen maar dit vraagt nog enig technisch uitzoekwerk. Dat komt mogelijk nog donderdag en anders een andere keer.

Voorzitter, vandaag wil de ChristenUnie het hebben over de verhalen achter de cijfers van deze begroting. Soms kom je daar pas achter als je dingen persoonlijk meemaakt.

Ik luister graag naar raadsleden die eigen kennis inbrengen. Als mevrouw Scholten van Jouw Haarlem bijvoorbeeld gepassioneerd spreekt over het onderwijs. Als de heer Hulster van de Actiepartij ons van alles leert over het belang van fietsen en verkeersveiligheid. Als de heer Dreijer van het CDA zijn technische kennis inbrengt. Als mevrouw Verhoef van de PvdA haar bestuurlijke ervaring in de provincie inzet.

Maar soms is de inbreng van raadsleden nog veel persoonlijker. En dat zijn de mooiste en meest overtuigende verhalen. Neem bijvoorbeeld de passie van de heer Abassi van de PvdA als het gaat om vluchtelingen en mensenrechten. Hij kan dit verwoorden vanuit zijn eigen ervaring. Ik denk ook aan mevrouw Cimen van D66 die ons afgelopen jaar allemaal ademloos liet luisteren naar haar persoonlijke doorleefde verhaal over de aanpak van huiselijk geweld. Als we dit soort persoonlijke verhalen beluisteren dan komen we tot de kern waar het hier in de Raad om gaat. We willen een overheid die een schild is voor de zwakken, een overheid die rechtvaardig is, een overheid die toegankelijk is voor burgers, een overheid die er is voor de inwoners van onze mooie stad.

Ik heb vandaag ook zo’n persoonlijk verhaal. Een verhaal over hoe je als Raadslid de plank kunt misslaan. Zo heb ik al jaren spijt van mijn stem voor de spekjesfabriek in de Waarderpolder. Ik had mij er onvoldoende in verdiept en dacht naïef aan snoepspekjes en niet aan een fabriek voor bacon die beter op een hele andere locatie in de Waarderpolder had kunnen komen. Op deze plek had veel beter woningbouw gemengd met kleine bedrijven kunnen komen. Dat had meer werkgelegenheid opgeleverd en ook nog eens een oplossing in de huidige woningcrisis. Hopelijk kunnen we deze fout in de toekomst herstellen.

Maar voorzitter, ik heb over iets anders nog meer spijt. Dat weet ik pas sinds kort. Ja, want soms sla je de plank mis en kom je er pas jaren later achter. Zoiets ontdekte ik de afgelopen maanden. Ik heb spijt van complimenten die ik jaren geleden in deze Raad gaf, ik geloof aan toenmalig wethouder Snoek. Ja, ook van complimenten kun je spijt hebben. En nee dit verhaal gaat niet over deze oud-wethouder. Het gaat puur om mijn houding in de Raad. Waarom heb ik spijt van deze complimenten? Voorzitter daarvoor citeer ik eerst graag uit het persoonlijke verhaal dat deze maand gepubliceerd is in Binnenlands Bestuur van Pieter Kos. Dit verhaal is voor mij helaas zeer herkenbaar, ik raad u allemaal aan dit artikel te lezen, een kopie is zojuist uitgedeeld door de griffie.

Pieter Kos was 7 jaar raadslid van GroenLinks en tien jaar wethouder in Den Helder voor een lokale partij, waarvan een groot deel als wethouder onderwijs. Hij dacht de weg wel te kennen in onderwijsland. Maar toen kreeg hij onverwachts het bericht dat zijn zoon van 8 jaar van school moest. Het ging niet meer in de klas. Het ging niet alleen slecht met zijn zoon maar ook slecht op de school. Er waren veel uitvallende docenten en een opgestapte directeur en onder een nieuwe interim directeur ging de bezem er doorheen. Een paar kinderen die zo gezegd onhoudbaar waren in de klas moesten een nieuwe school zoeken.

En dus moest Pieter Kos op stel en sprong een nieuwe school vinden. Nu zijn er in Den Helder genoeg scholen dus een nieuwe school vinden dat zou wel lukken dacht hij. Maar overal, bij maar liefst 9 scholen, botste de wethouder tegen een dichte deur. Scholen hebben geen acceptatieplicht, zeker als de juridische zorgplicht nog bij een andere school ligt. Tegelijk hebben scholen ook het recht leerlingen weg te sturen als ze maar een alternatief aanbod doen. In dit geval was het aanbod dat het kind voortaan maar bij de schooladministratie moest gaan zitten en daar zijn werk moest doen in plaats van in de klas. De ouders vonden dit onacceptabel. Maar hoewel ook het samenwerkingsverband vond dat dit niet kon: zij konden niets doen want zij hebben geen doorzettingsmacht.  Resultaat: het zoontje van 8 kwam thuis te zitten en de wethouder stapte op omdat hij alle tijd nodig had om zijn zoon op te vangen.

Op deze manier gaan helaas veel gezinnen kapot. Allerlei hulpinstanties van jeugdzorg tot samenwerkingsverband, onderwijsconsulenten. Zij willen het probleem van een thuiszittend kind wel oplossen, maar niemand heeft doorzettingsmacht.

Voorzitter, waarom citeer ik Pieter Kos? Ik doe dit omdat ik zelf inmiddels ook die ervaring heb. Mijn verhaal lijkt sterk op het verhaal van wethouder Kos. Van scholen bellen en horen dat er geen plek is voor je kind. Van een samenwerkingsverband die niet alleen geen doorzettingsmacht heeft maar jouw geval zo complex vind dat ze zelfs geen pasklare oplossing hebben.

Het resultaat: je krijgt als ouders een zware last te dragen met veel overleggen. En je hebt ondertussen als zwaard van Damocles boven je te hangen dat je een thuiszitter krijgt. In ons geval is er sprake van een goedwillende school die zijn best doet, maar ook zij lopen tegen grenzen aan. Het ideaal van passend onderwijs is voor veel kinderen alles behalve passend!

Ja voorzitter, mijn zoon is nu al een paar maanden parttime thuiszitter. Het gaat inmiddels iets beter met hem. Gelukkig is hij nog niet fulltime thuiszitter. Maar we zijn nog niet uit de gevarenzone. Het is voortdurend balanceren als gezin met nog geen helder toekomstperspectief. We hebben een samenwerkingsverband dat zijn best doet maar ook tegen ons zegt: probeer zelf een oplossing te vinden, wij weten ook niet wat de beste oplossing is in jullie situatie.

Laat ik helder zijn: mijn verhaal gaat niet over Haarlem want mijn zoon gaat in Velsen naar school. Het gaat mij dus vanavond niet om mijn persoonlijke zaak. Maar ik vertel dit verhaal vanavond wel om al die gezinnen die in Haarlem in een vergelijkbare situatie zitten. Wat doen wij als Raad voor deze gezinnen?

En voorzitter: dan kom ik bij mijn fout. Die complimenten die ik gaf in deze Raad. Die waren voor de goede resultaten in Haarlem ten aanzien van het voorkomen van schooluitval. De cijfers zagen er voor mij als toen nog buitenstaander ook goed uit. Maar toch waren mijn complimenten misplaatst.

Ik citeer wethouder Kos: “Als ik dit had geweten dan had ik het in Den Helder heel anders aangepakt. Dat je zo snel tussen wal en schip kunt vallen, dat was mij niet bekend. Als bestuurders zijn we veel te veel bezig met statistieken en veel te weinig met individuen. Dan vieren we successen als ons aandeel vroegtijdige schoolverlaters is gezakt van 4,3 per duizend naar onder de 2,8. Ik heb echt meegemaakt dat we dan op kantoor taart haalden daarvoor. Maar 2,8, dat zijn in een stad als Den Helder enkele tientallen kinderen. Dat zijn aantallen, die kunnen we als gemeente gewoon persoonlijk helpen. Daar kunnen we een plek voor vinden. Die kennis is er binnen de gemeente en het samenwerkingsverband. Maar we sturen op statistieken. We zijn tevreden als we onder het landelijke gemiddelde vallen”

Voorzitter misschien is er door het Haarlemse college ook wel taart gegeten. Want in Haarlem is het percentage zelfs nog iets lager: 2,3%. Maar voorzitter, met zo’n 25.000 leerlingen in basis en voortgezet onderwijs gaat dat in Haarlem om schrik niet…. Bijna 600 leerlingen tot 23 jaar! Elk jaar komen daar weer enkele tientallen leerlingen bij. Wat gaan we als Raad voor die leerlingen doen? Daarom geïnspireerd door mijn persoonlijke ervaringen en het verhaal van Pieter Kos mijn motie Regietafel tegen schoolverlaten en thuiszitten waarin ik het college oproep in overleg met schoolbesturen, samenwerkingsverband primair onderwijs, samenwerkingsverband voortgezet onderwijs en jeugdzorg te komen tot een regietafel waar alle betrokken partijen naar kunnen escaleren en die doorzettingsmacht krijgt om te komen tot een passend aanbod van onderwijs om het aantal schoolverlaters en (parttime)thuiszitters te minimaliseren;

Voorzitter, ik heb nog een motie. Bij die 2,3% vroegtijdige schoolverlaters zitten nog niet eens leerlingen zoals mijn zoon. Hij gaat immers nog deels naar school en is halve dagen geoorloofd afwezig. Daarom mijn motie Beter zicht op (potentiële) thuiszitters waarin ik het college oproep langdurig relatief verzuim separaat op te nemen in de P&C cyclus als effectindicator zodat een compleet beeld ontstaat van het aantal thuiszitters en daarnaast in overleg met schoolbesturen, samenwerkingsverband primair onderwijs, samenwerkingsverband voortgezet onderwijs en jeugdzorg te komen tot een monitor van leerlingen die geoorloofd langdurig het onderwijsprogramma niet of niet volledig volgen en defacto thuiszitter zijn of een risico hebben thuiszitter te worden. Voorzitter, dit klinkt ingewikkeld maar het gaat om het hanteren van de juiste definities en ook te zien dat sommige van onze huidige statistieken niet het hele verhaal vertellen.

Voorzitter ik rond af. In vorige jaren vroeg ik vaak aandacht voor de effectindicatoren in de begroting die beter konden. Dat zal ik blijven doen. Cijfers kunnen altijd beter. Maar ik roep alle raadsleden na dit persoonlijke verhaal op: blijf ook bij op het eerste oog goede cijfers kijken naar de mensen achter de cijfers, de mensen voor wie soms het goede cijfer niet geldt. Zie ook dat ene kind dat tussen wal en schip valt. Die ene jongere die maar geen huis vindt. Die ene mantelzorger die het niet meer trekt. Laten we komend jaar nog veel meer met elkaar in gesprek gaan hierover. Zoals in het bijbelboek Jeremia 29 vers 7 staat: zoek het goede, of zoals in de grondtekst staat, de vrede, voor de stad, want in haar vrede zal uw vrede zijn. Zolang er nog die ene is die de overheid nodig heeft als schild en steun, blijft dit de opdracht voor ons als leden van deze Raad en voor het college.

Ik zie komend jaar uit naar deze gesprekken en wens het college veel wijsheid en zegen bij het besturen van onze mooie stad.

2^e termijn

Voorzitter, helaas moest ik door prive omstandigheden de eerste termijn van het college missen. Ik ben benieuwd wat het college gaat doen om het aantal thuiszitters of het nu fulltime of parttime is fors te reduceren.

Al mijn moties worden nu ook meegetekend door Trots Haarlem. Ik loop de moties af.

Over de motie over een gratis herinnering voor belastingen en leges zegt college dat 1 januari 2025 niet haalbaar is. Voorzitter, die deadline staat echter niet in onze motie. Ook stelt het college dat het geoorloofd verzuim/thuiszitten registreren niet zou mogen van de wetgever. Maar in reactie op andere motie geeft het college aan dat de wet op dit punt gewijzigd gaat worden. Dit raakt gezinnen ontzettend. Laten we vooruitlopen op deze wet en zo snel mogelijk gaan registreren want dat kan helpen om thuiszitten te voorkomen.

Dan de motie regietafel tegen schoolverlaten en thuiszitten. Het college zegt dat die regietafel er al is. Maar voorzitter, de motie ging ook over doorzettingsmacht. Voor zover ik weet is die doorzettingsmacht er op dit moment niet.

De motie over gratis OV voor minima van 67+ van de PvdA steunen wij vanuit de gedachte dat het OV goedkoper moet. Maar het OV kost wel geld dus het hoeft voor ons niet gratis. Wij hebben liever dat het OV voor alle reizigers goedkoper wordt, ook voor 67-minners.

De motie over de stookwijzer van de PvdD steunen wij want goede voorlichting is van belang. Maar wij lopen met onze steun niet vooruit op andere maatregelen. Ik heb de PvdD namelijk ook maatregelen horen noemen die wij niet kunnen steunen.

M O T I E

Warm welkom nieuwe Haarlemmers

Deze motie hoort bij 4. Programmabegroting 2025-2029, ingediend 4 november 2024

De indieners stellen de raad voor om het volgende besluit te nemen: 

We stellen vast dat:

• Inwoners die zich voor het eerst inschrijven bij de gemeente Haarlem een brief ter bevestiging van de inschrijving krijgen met de informatie zoals opgenomen in de Basis Registratie Personen (BRP);
• In de brief verder alleen wordt verwezen naar de contactmogelijkheden met de gemeente en wordt verwezen naar de website als bron van informatie;
• Andere gemeenten veel meer doen om nieuwe inwoners welkom te heten en daarbij ook gemeentelijke doelen proberen te bereiken:
  • Hilversum[1], Deventer[2]  en Amersfoort[3]  houden bijeenkomsten voor nieuwe inwoners door het college van B&W met informatie en entertainment, in de laatste twee gemeenten gecombineerd met een stadswandeling;
  • Heerlen geeft nieuwe inwoners een welkomstpakket met praktische informatie en informatie over bezienswaardigheden[4];
  • Laarbeek biedt ook een welkomstpakket met praktische informatie maar ook producten van lokale ondernemers[5];
  • Westerveld in haar welkomstpakket nieuwe inwoners informeert over het cultuuraanbod en aandacht besteed aan bewegen onder andere door een wandelkaart van de omgeving[6];

We overwegen dat:

• Een verhuizing vaak het moment is dat mensen de woning verduurzamen en nieuwe keuzes maken ten aanzien van mobiliteit en tijdsbesteding (sport, cultuur, participatie, vrijwilligerswerk, etc.);
• Haarlem met de huidige zakelijke manier van welkom heten een gouden kans mist om juist op het verhuismoment nieuwe inwoners te stimuleren tot andere keuzes door ze te informeren over de vele mogelijkheden die de gemeente, bedrijven en organisaties in de stad bieden;
  
  

We vragen het college om:

• In samenwerking met Haarlem Marketing, Sport Support, Haarlemse ondernemers, NME Haarlem, culturele instellingen en OV-bedrijven te onderzoeken of Haarlem een eigen welkomstpakket en/of welkomstbijeenkomst voor nieuwe inwoners kan ontwikkelen en daarbij te leren van de goede voorbeelden van andere gemeenten;
• Dekking te zoeken in het budget van genoemde partijen en de gemeentelijke beleidsafdelingen die belang hebben bij verduurzaming, gezond bewegen, participatie, etc

En gaat over tot de orde van de dag.

De volgende leden dienen dit voorstel in: 

Frank Visser, ChristenUnie

Sander v.d. Raadt, Trots Haarlem